Σάββατο 13 Ιουνίου 2015

J.Krishnamurti: Διαλογισμός, η τέχνη της παρατήρησης


Ο διαλογισμός δεν είναι για τον ανώριμο. Ο ανώριμος μπορεί να παίξει μ’ αυτόν, όπως κάνουν τώρα, καθισμένοι με διπλωμένα -ή όχι- πόδια, αναπνέοντας μ’ ένα συγκεκριμένο τρόπο, στηριγμένοι στο κεφάλι τους, παίρνοντας ναρκωτικά, νηστεύοντας, προκειμένου να βιώσουν κάτι πρωτογενές. Μέσω των ναρκωτικών, μέσω της νηστείας, μέσω οποιουδήποτε συστήματος δεν μπορείς ποτέ να βρεις ή να συναντήσεις εκείνο που είναι αιώνιο, άχρονο. Δεν μπορείς “να κόψεις δρόμο” γι’ αυτό. Πρέπει κανείς να δουλέψει σκληρά- πρέπει κανείς ν’ αποκτήσει μεγάλη επίγνωση του τι κάνει, τι σκέφτεται, χωρίς καμιά διαστρέβλωση.

Και όλα αυτά απαιτούν μεγάλη ωριμότητα, όχι της ηλικίας, αλλά την ωριμότητα του νου που είναι ικανός να παρατηρεί, να βλέπει το ψεύτικο ως ψεύτικο, το αληθινό μέσα στο ψεύτικο και την αλήθεια ως αλήθεια.

Αυτό είναι ωριμότητα, τόσο στο χώρο της πολιτικής, όσο και στον κόσμο των επιχειρήσεων ή μέσα στις σχέσεις σας.


Έχετε πιθανώς ακούσει τη λέξη διαλογισμός ή έχετε διαβάσει κάτι γι’ αυτόν ή μπορεί να έχετε ακολουθήσει κάποιον απ’ αυτούς τους δάσκαλους, που σου λένε τι να κάνεις. Μακάρι να μην είχατε ακούσει ποτέ αυτή τη λέξη, γιατί τότε ο νου σας θα ήταν φρέσκος στην εξερεύνησή του.

Μερικοί έχουν πάει στην Ινδία, αλλά δεν ξέρω γιατί πηγαίνουν εκεί: η αλήθεια δεν είναι εκεί- υπάρχει ρομαντισμός, αλλά ο ρομαντισμός δεν είναι η αλήθεια. Η αλήθεια είναι εκεί όπου βρίσκεσαι. Δεν είναι σε κάποια ξένη χώρα, είναι εκεί όπου είσαι. Η αλήθεια είναι αυτό που κάνεις, το πώς συμπεριφέρεσαι. Είναι σ’ αυτά, δεν είναι στο ξύρισμα του κεφαλιού σου ή σ’ όλες αυτές τις ανοησίες που έχει κάνει ο άνθρωπος. (…)

Γιατί θα πρέπει κανείς να διαλογίζεται και τί είναι ο διαλογισμός; Ξέρετε, αν κοιτάξατε ποτέ έξω απ’ το παράθυρό σας κάποιο πρωί και είδατε την εξαιρετική ομορφιά που έχει το πρωινό φως, τα μακρινά βουνά και η λάμψη του νερού, κι αν παρατηρήσατε χωρίς τις λέξεις, χωρίς να λέτε μέσα σας: “Τί ωραίο που είναι αυτό, ” αν τα παρατηρήσατε όλα μαζί και ήσαστε ολοκληρωτικά προσεκτικοί καθώς παρατηρούσατε, ο νους σας θα πρέπει να έγινε εντελώς ήρεμος. Αλλιώς δεν μπορείς να παρατηρήσεις, αλλιώς δεν μπορείς ν’ ακούσεις.

Ο διαλογισμός, λοιπόν, είναι η κατάσταση εκείνη του νου όπου είναι ολοκληρωτικά προσεκτικός και σιωπηλός. Μόνο τότε μπορείς να δεις το λουλούδι, την ομορφιά του, το χρώμα του και το σχήμα του και μόνο τότε καταργείται η απόσταση ανάμεσα σε σένα και το λουλούδι. Όχι ότι ταυτίζεσαι με το λουλούδι, αλλά το στοιχείο του χρόνου που υπάρχει ανάμεσα σε σένα και σ’ αυτό, η απόσταση, εξαφανίζεται. Και μπορείς να παρατηρήσεις πολύ καθαρά μόνο όταν η παρατήρηση δεν είναι λεκτική, δεν είναι προσωπική, αλλά προσεκτική παρατήρηση, και όταν σ’ αυτή δεν υπάρχει το κέντρο του “εγώ.” Αυτό είναι διαλογισμός. (…)

Ο διαλογισμός είναι μια διαδικασία της ζωής κατά την οποία η σχέση με τους άλλους είναι καθαρή, χωρίς καμία σύγκρουση. Ο διαλογισμός είναι η κατανόηση του φόβου, της ευχαρίστησης. Ο διαλογισμός είναι αυτό που ονομάζουμε αγάπη και ελευθερία από το θάνατο, η ελευθερία να στέκεσαι στα πόδια σου εντελώς μόνος σου. Το τελευταίο είναι ένα από τα σημαντικότερα πράγματα στη ζωή γιατί αν δεν είσαι σε θέση να σταθείς μόνος σου εσωτερικά, ψυχολογικά, δεν είσαι ελεύθερος. Αυτού του είδους η μοναχικότητα δεν είναι απομόνωση, αποτράβηγμα από τον κόσμο. 

Αυτή η μοναχικότητα γεννιέται όταν απαρνιέσαι ολοκληρωτικά, αληθινά -όχι στα λόγια, αλλά αληθινά στην ίδια σου τη ζωή- όλα όσα έχει συγκεντρώσει ο άνθρωπος από το φόβο του, για την ευχαρίστησή του, με την αναζήτησή του για κάτι πέρα από την καθημερινή ρουτίνα της ζωής. (…)
Ο διαλογισμός είναι η ολοκληρωτική άρνηση του “εγώ” έτσι ώστε ο νους να μη βρίσκεται ποτέ σε σύγκρουση. Ένας νους απαλλαγμένος από σύγκρουση δεν βρίσκεται σ’ εκείνη την κατάσταση της γαλήνης που είναι απλώς ένα διάλειμμα ανάμεσα σε δύο συγκρούσεις, αλλά είναι ολοκληρωτικά ελεύθερος από συγκρούσεις. Κι αυτό είναι μέρος του διαλογισμού.

Όταν κατανοήσεις τον ψυχολογικό χρόνο, τότε ο νους έχει χώρο. Έχετε παρατηρήσει πόσο λίγο χώρο έχουμε στη διάθεσή μας, τόσο γύρω μας όσο και μέσα μας; Ζώντας σε μεγάλες πόλεις, μέσα σε κουτιά, μέσα σε στενούς χώρους, γινόμαστε όλο και πιο βίαιοι, επειδή χρειαζόμαστε φυσικό χώρο γύρω μας. Αλλά έχετε παρατηρήσει επίσης, πόσο λίγο χώρο έχουμε και εσωτερικά, ψυχολογικά; 

Ο νους μας είναι γεμάτος από φαντασιώσεις, απ’ όλα όσα έχουμε μάθει, από διάφορα είδη διαμόρφωσης, από επιρροές, από προπαγάνδα. Είμαστε γεμάτοι απ’ όλα όσα έχει σκεφτεί ο άνθρωπος, όλα όσα έχει επινοήσει, από τις επιθυμίες μας, τις επιδιώξεις και τις φιλοδοξίες, τους φόβους και λοιπά, οπότε υπάρχει πολύ λίγος χώρος. Ο διαλογισμός, αν πάτε πολύ βαθιά μέσα του, είναι η άρνηση όλου αυτού, έτσι ώστε μέσα σε μία κατάσταση προσοχής να υπάρχει ένας απέραντος χώρος χωρίς σύνορα. Τότε ο νους είναι σιωπηλός.

Ίσως να έχετε μάθει από άλλους ότι για να διαλογιστείς πρέπει να ακολουθείς κάποια μέθοδο διαλογισμού, ότι πρέπει να τον κάνεις σαν πρακτική για να γίνει ο νους σου σιωπηλός, ότι πρέπει να κατακτήσεις τη σιωπή για να φωτιστείς. Αυτό αποκαλείται διαλογισμός, αλλά αυτού του είδους ο διαλογισμός είναι σκέτη ανοησία, γιατί όταν κάνεις κάποια πρακτική υπάρχει η οντότητα που κάνει την πρακτική, η οποία γίνεται όλο και πιο μηχανική κι επομένως περιορισμένη, αναίσθητη, κουτή. Και γιατί θα ’πρεπε να κάνεις κάποια πρακτική; Γιατί θα ’πρεπε να επιτρέψεις σε κάποιον άλλον να μπει ανάμεσα σε σένα και στην αναζήτησή σου; Γιατί πρέπει ο ιερέας ή ο δάσκαλός σου ή το βιβλίο σου να μπουν ανάμεσα σε σένα και σ’ αυτό που θέλεις ν’ ανακαλύψεις; Επειδή υπάρχει φόβος; Επειδή θέλεις κάποιον να σου δίνει κουράγιο; Επειδή θες να στηρίζεσαι σε κάποιον, όταν εσύ ο ίδιος δε νιώθεις σιγουριά; Και όταν δε νιώθεις σιγουριά και στηρίζεσαι σε κάποιον για σιγουριά, ίσως θα πρέπει να είσαι εντελώς σίγουρος ότι έχεις διαλέξει κάποιον που δε νιώθει σιγουριά, το ίδιο όπως κι εσύ. Οπότε το πρόσωπο στο οποίο στηρίζεσαι, μπορεί να ισχυρίζεται ότι νιώθει πολύ σιγουριά. Λέει: “Εγώ ξέρω, εγώ έχω φτάσει, εγώ είμαι ο δρόμος, ακολούθησέ με.” Να είστε πολύ προσεκτικοί, λοιπόν, με τον άνθρωπο που λέει ότι ξέρει.

Η φώτιση δεν είναι ένα σταθερό σημείο. Δεν υπάρχει σταθερό σημείο. Το μόνο που έχει να κάνει κανείς είναι να κατανοήσει το χάος και την αταξία μέσα στην οποία ζούμε. Μ’ αυτή την κατανόηση έρχεται τάξη κι έχουμε διαύγεια, νιώθουμε σιγουριά. Κι αυτή η σιγουριά δεν είναι επινόηση της σκέψης. Αυτή η σιγουριά είναι νοημοσύνη. Κι όταν υπάρχουν όλα αυτά, όταν ο νους δει τι συμβαίνει πολύ καθαρά, τότε ανοίγει η πόρτα. Ό,τι απλώνεται πέρα απ’ αυτή δεν είναι κατονομάσιμο. Δεν μπορεί να περιγράφει κι οποιοσδήποτε το περιγράφει, δεν το έχει δει ποτέ. Δεν μπορεί να μπει σε λέξεις, επειδή η λέξη δεν είναι το ίδιο αυτό που σημαίνει, η περιγραφή δεν είναι το περιγραφόμενο.

Το μόνο που μπορείτε να κάνετε είναι να είσαστε ολοκληρωτικά προσεκτικοί στις σχέσεις σας, να δείτε ότι αυτή η προσοχή δεν είναι δυνατή όταν υπάρχουν εικόνες, να κατανοήσετε τη συνολική φύση τής ευχαρίστησης και του φόβου και να δείτε ότι η ευχαρίστηση δεν είναι αγάπη, ότι η επιθυμία δεν είναι αγάπη.

Και είστε υποχρεωμένοι ν’ ανακαλύψετε τα πάντα από μόνοι σας. Kανείς δεν μπορεί να σας πει. Όλες οι θρησκείες λένε: “Μη σκοτώσεις.” Για σας, όμως, αυτό είναι απλώς λέξεις, αλλά αν είσαι σοβαρός, πρέπει ν’ ανακαλύψεις από μόνος σου τι σημαίνει αυτό. Ό,τι έχει ειπωθεί στο παρελθόν μπορεί να είναι αλήθεια, αλλά αυτή η αλήθεια δεν είναι δική σου. Πρέπει να την ανακαλύψεις, πρέπει να μάθεις τι σημαίνει να μη σκοτώσεις ποτέ. Τότε αυτή η αλήθεια είναι δική σου και είναι μια αλήθεια ζωντανή. Με τον ίδιο τρόπο -όχι μέσω κάποιου άλλου, όχι μέσω της πρακτικής κάποιος μεθόδου επινοημένης από κάποιον άλλο, όχι μέσω της αποδοχής ενός γκουρού, ενός δασκάλου ή ενός σωτήρα- εσείς οι ίδιοι, ελεύθεροι, πρέπει να δείτε τι είναι αλήθεια, τι είναι ψέμα και να βρείτε εντελώς μόνοι σας πώς θα ζήσετε μια ζωή μέσα στην οποία δεν θα υπάρχει καμιά απολύτως σύγκρουση.

Όλο αυτό είναι διαλογισμός.

J.Krishnamurti “This light in oneself”

Δεν υπάρχουν σχόλια: