Διαλογισμός - Κομμάτι 4 - Η Γαλήνια Παραμονή

Ο ΔΙΑΛΟΓΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΓΑΛΗΝΙΑΣ ΠΑΡΑΜΟΝΗΣ

 

Εάν θέλουμε να διαλογιστούμε όπως είπαμε πρέπει να ξεκινήσουμε από την Συγκέντρωση. Χωρίς την συγκέντρωση δεν υπάρχει διαλογισμός. Αλλά για να έχουμε μια σωστή συγκέντρωση πρέπει να χαλαρώσουμε το σώμα μας, τα συναισθήματά μας, τη νοητική μας στάση, όλα αυτά. Αυτό έχει πολύ ενδιαφέρον γιατί θα μπορούσαμε να το κατατάξουμε στην Ηθική στάση που είναι το πρώτο Στάδιο πριν τον Διαλογισμό ή την πρακτική μας. 

Φαίνεται πως με το να έχουμε μια σωστή ηθική στάση στην ζωή μας, είμαστε χαλαροί δεν έχουμε Εντάσεις, γιατί εάν έχουμε εντάσεις σίγουρα κάτι φταίει, σίγουρα κάτι μας βασανίζει. Πρέπει να καταλάβουμε ότι ο Διαλογισμός μας και η Καθημερινότητά μας δεν πρέπει να είναι κάτι το διαφορετικό. 

Το Σάματα ονομάζεται είτε Διαλογισμός της Επίγνωσης είτε Διαλογισμός της Γαλήνιας Παραμονής . Ονομάζεται Διαλογισμός της Επίγνωσης επειδή η προσοχή είναι το κύριο μέρος αυτής της τεχνικής. Ονομάζεται Διαλογισμός της Γαλήνης γιατί η ηρεμία είναι ένα από τα κύρια αποτελέσματα. Σάματα σημαίνει στην πραγματικότητα πλήρης συγκέντρωση. Τα εμπόδια για την πλήρη συγκέντρωση είναι επίσης τα ίδια που μας εμποδίζουν να είμαστε ήρεμοι στην καθημερινότητά μας ή να βλέπουμε τον εαυτό μας και τον κόσμο γύρω μας με διαύγεια (όπως δηλαδή είναι).

Η λέξη Σάματα (Shamata) είναι σανσκριτική λέξη που αποτελείται από δύο συνθετικά, όπως και ο αντίστοιχος Θιβετανικός όρος ο οποίος είναι Σινέ (Shine). Όσον αφορά τα Θιβετανικά η πρώτη συλλαβή: Σι, και όσον αφορά τα Σανσκριτικά οι πρώτες δύο συλλαβές: Σάμα, αναφέρονται στην «γαλήνη» και την «γαλήνευση». Η σημασία της γαλήνης ή της γαλήνευσης σε αυτή την περίπτωση είναι ότι συνήθως ο νους μας είναι σαν ένα ανεμοστρόβιλλο ταραχής. Η ταραχή είναι ταραχή του νου. Οι σκέψεις μας είναι κυρίως έμμονες ανησυχίες για το παρελθόν, εννοιολογική διατύπωση του παρόντος και ειδικά έμμονη ανησυχία για το μέλλον. Αυτό σημαίνει ότι συνήθως ο νους μας δεν βιώνει καθόλου την παρούσα στιγμή. Η δεύτερη συλλαβή στα Θιβετανικά: νε, καθώς και η τρίτη συλλαβή στα Σανσκριτικά: τα, σημαίνουν «διαμονή ή παραμονή», το οποίο καταδεικνύει και το αποτέλεσμα της εν λόγω πρακτικής την Παραμονή στην Γαλήνη, εξού και η μετάφραση Γαλήνια Παραμονή.  

Εμείς γενικά τείνουμε να βλέπουμε τον Διαλογισμό ως ένα είδος νοητικών διακοπών! Σαν να κάνουμε ένα διάλειμμα από την πραγματικότητα, να την βάζουμε στην άκρη και να χαλαρώνουμε, ή να κρυβόμαστε σε μια σπηλιά και να ξεφεύγουμε από τον κόσμο και τα προβλήματα. Αν έχουμε αυτή την προσέγγιση με την διαλογιστική πρακτική, τότε η χαλάρωσή μας και η πραγματικότητά μας θα είναι πάντα ξεχωριστές. Επειδή τις έχουμε ήδη διαχωρίσει στο μυαλό μας, στη συνέχεια δημιουργείτε μια διχοτόμηση ανάμεσα στο χάος της πραγματικής ζωής, και την ηρεμία του διαλογισμού.

Ας καταλάβουμε λοιπόν, ότι ο διαλογισμός Σάματα δεν είναι για να πετάμε στον έβδομο ουρανό και να κάνουμε διακοπές με το νου μας. Δεν μπορείτε πραγματικά να ξεφύγετε από απ’ τον κόσμο πηγαίνοντας σ’ ένα σπήλαιο γιατί θα τον πάρετε μαζί σας μέσα στο σώμα σας και μέσα στο μυαλό σας. Έτσι λοιπόν, ο διαλογισμός Σάματα είναι για να γίνουμε πιο άνετοι με τον ίδιο μας τον εαυτό και να μάθουμε πως να κατανοούμε και να γίνουμε επιδέξιοι στο να εργαζόμαστε με το νου μας και τις αντιδράσεις μας για τον κόσμο που μας περιβάλλει και να μάθουμε να αναγνωρίζουμε την ηρεμία, την συγκέντρωση και την διαύγεια που είναι πάντα στη διάθεσή μας όπου και αν είμαστε.

 

 

ΤΟ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΤΗΣ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗΣ

Για να εξασκηθούμε στον διαλογισμό της Γαλήνιας Παραμονής πρέπει να διαλέξουμε ένα αντικείμενο στο οποίο θα εξασκήσουμε την Συγκέντρωση μας. Υπάρχουν πολλά αντικείμενα που μπορούμε να διαλέξουμε, και οι κανόνες του Βουδισμού μας δίνουν μια μεγάλη λίστα την οποία θα παραθέσουμε, από την οποία διαλέγουμε ένα αντικείμενο, το οποίο νοιώθουμε ότι μας ταιριάζει καλύτερα και μας ελκύει.  

Σύμφωνα με τους Βουσιστικούς Κανόνες υπάρχουν 40 διαφορετικά αντικείμενα που μπορούμε να διαλέξουμε για να αναπτύξουμε την Συγκέντρωση: 

Βέβαια πολλά από αυτά τα αντικείμενα είναι προχωρημένοι διαλογισμοί για τους οποίους μπορούμε να κάνουμε κάποια νύξη αργότερα στον Διαλογισμό Βιπάσσανα, στο τρίτο σκέλος, της Ανάπτυξης της Σοφίας. 

Διαλογισμός πάνω σε απεχθείς όψεις

Από αυτά τα αντικείμενα πρέπει να διαλέξουμε ένα. Ένα που μας κάνει καλύτερα. Τα πιο Συνηθισμένα αντικείμενα είναι η Αναπνοή και ο Βούδας. Αν κάποιος όμως ας πούμε έχει πολύ πρόβλημα με την λαγνεία του ίσως θέλει να διαλογιστεί πάνω στις ιδιότητες που απωθούν σε ένα νεκρό σώμα, ή το πόσο αηδιαστικό είναι το σώμα από μέσα χωρίς το δέρμα. Αν κάποιος έχει πολύ υπερηφάνεια ίσως θα τον βοηθήσει να διαλογιστεί πάνω στην Παροδικότητα των πραγμάτων και τον Θάνατο. Εάν κάποιος είναι πολύ σκληρός και θέλει ν’ αναπτύξει την Συμπόνια ίσως θέλει να διαλογιστεί πάνω στις τέσσερις καταστάσεις του Νου κλπ. κλπ. 

Κάποια αντικείμενα από αυτά είναι αντικείμενα που μπορούμε να συγκεντρωθούμε με ανοιχτά τα μάτια, κάποια πρέπει να τα φανταστούμε και μόνο. Η Αναπνοή μας ας πούμε, το οποίο είναι πολύ διαδεδομένο είναι κάτι το οποίο είναι αρκετά άμεσο σε εμάς, πολύ κοντινό, το έχουμε πάντα μαζί μας. Αυτή η διαρκής προσοχή στην αναπνοή λέγεται ανάπανα-σάτι. Αυτό είναι ένα καλό αντικείμενο για να αναπτύξουμε την Συγκέντρωση. Άπαξ όμως και διαλέξουμε ένα αντικείμενο δεν πρέπει να το αλλάξουμε, γιατί αποκτούμε μια οικειότητα με αυτό, εμβαθύνουμε σε αυτό και με αυτό θα τελειοποιήσουμε την Συγκέντρωσή μας. Δεν πρέπει να αλλάζουμε συνέχεια αντικείμενα, γιατί κάθε φορά θα πρέπει να ξαναρχίσουμε από την αρχή. Αυτό θα το κατανοήσουμε λίγο πιο κάτω όπου θα αναλύσουμε τα διάφορα επίπεδα της Γαλήνιας Παραμονής. Διαλέγουμε λοιπόν ένα αντικείμενο και συνεχίζουμε με αυτό.

Ο Βούδας που είναι επίσης ένα πολύ διαδεδομένο αντικείμενο, χρησιμοποιείται με ένα άγαλμα του Βούδα. Έτσι ο ασκούμενος συγκεντρώνετε έχοντας ανοικτά τα μάτια στο άγαλμα του Βούδα και προσπαθεί να μείνει συγκεντρωμένος σε αυτό απερίσπαστα. Αργότερα μπορεί να κλείσει τα μάτια συγκεντρωνόμενος στην νοητική εικόνα που έχει από μνήμης. Το ίδιο μπορεί να κάνει κάποιος που χρησιμοποιεί το κερί ως αντικείμενο συγκέντρωσης ή ένα από τα τέσσερα στοιχεία κλπ. Αν ξεχάσουμε το αντικείμενο ή δεν έχουμε καλή ανάμνηση αυτού, τότε ξανανοίγουμε τα μάτια μας και συγκεντρωνόμαστε μέχρι να πετύχουμε μια τέλεια νοητική αναπαράσταση στην μνήμη μας. 

Αντί για τον Βούδα βέβαια κάποιος μπορεί να χρησιμοποιήσει και άλλους Δασκάλους ή Θεούς που τον εμπνέουν όπως ο Χριστός, ο Κρίσνα, ο Κετσαλκοάτλ, ο Δίας, ο Απόλλωνας, η Αθηνά κλπ. ανάλογα το ταιριάζει καλύτερα σε αυτόν, την κουλτούρα του και την ψυχοσύνθεσή του. Σε αυτό το θέμα πρέπει να είμαστε ελαστικοί, γιατί υπάρχουν διαφορετικές προσωπικότητες που εμπνέουν τον καθένα, και η Έμπνευση θα μας βοηθήσει στην Συγκέντρωση γιατί θα νοιώθουμε άνετα. 

Μερικές  σχολές δεν διαχωρίζουν τον Διαλογισμό Σάματα με τον Διαλογισμό Βιπάσανα και τους χρησιμοποιούν και τους δυο ταυτόχρονα. Έτσι κάποιος μπορεί να συγκεντρωθεί σε μια εικόνα ή σε ένα αντικείμενο της επιλογής του και ύστερα να αρχίσει να εμβαθύνει αφήνοντας την αντίληψη του να διεισδύσει μέσα στην Ουσία του αντικειμένου. Αυτό δεν είναι κακό, και ο καθένας μας μπορεί να αφήσει το Νου να διειδύσει μέσα στο Αντικείμενο και να φτάσει σε Ορθή Κατανόηση και Ορθή Σοφία, και έτσι λοιπόν να κατανοήσει κάποια πράγματα. Αλλά υπάρχουν βαθμοί στην κατανόηση της Φύσης των πραγμάτων, και πρέπει να ξέρουμε ότι όσο ποιο Απερίσπαστη είναι η Συγκέντρωση μας τόσο πιο βαθιά θα μπορούμε να διεισδύσουμε στην Ουσία των Πραγμάτων και των Φαινομένων. Ας πούμε πως το Σάματα είναι ένα μυτερό εργαλείο για να ανοίγουμε τρύπες, και η τελειοποίηση της Συγκέντρωσης είναι το ακόνισμα αυτού του Εργαλείου. Όσο πιο μυτερό είναι αυτό το Εργαλείο τόσο πιο βαθιές τρύπες θα κάνει. Ή αν το κάνουμε πιο σύγχρονο το Εργαλείο μας, είναι μια Τεχνολογία όπως του Μικροσκοπίου, όσο πιο τέλεια είναι η Συγκέντρωσή μας, τόσο πιο μεγάλη είναι και η μεγέθυνση που μπορεί να κάνει το μικροσκόπιο μας, τόσο πιο πολλά πράγματα μπορούμε να ανακαλύψουμε. Ο Διαλογισμός είναι μια Ψυχολογική Τεχνολογία. 

Ένα άλλο πολύ διαδεδομένο αντικείμενο είναι ο ίδιος ο Νους, αυτό μας λέει και ο Δαλάι Λάμα. Αυτό είναι πολύ ενδιαφέρον γιατί προκαλεί κάποιο είδος Αυτοσυνείδησης ή Αυτοεπίγνωσης, γιατί στο βάθος του Νου είναι αυτός που παρατηρεί. Ποιός παρατηρεί; 

Αφού διαλέξουμε το αντικείμενο μας, ήλθε η στιγμή για να καθίσουμε για να αναπτύξουμε την Συγκέντρωση μας. Το πώς θα καθίσουμε είναι ένα μεγάλο κεφάλαιο, που ίσως καταπιαστούμε αργότερα μαζί του γιατί τώρα προέχει η Συγκέντρωση. Το σημαντικό είναι να είναι η σπονδυλική μας στήλη ευθεία και να νοιώθουμε άνετα, ούτε να πονάμε, ούτε τίποτα. Δεν χρειάζεται να κάνουμε δύσκολες στάσεις, μια στάση απλή, ώστε να μας επιτρέψει να μείνουμε ακίνητοι για 10 λεπτάκια αρχικά. 

Για να αρχίσουμε την πρακτική μας υπάρχουν 4 προαπαιτήσεις: 

1.  Η καλλιέργεια της Γαλήνης:  Ήρεμος χώρος, χωρίς περισπασμούς, ούτε άτομα που κάνουν αρνητικές δραστηριότητες. Με λίγα πράγματα και καθαρός. Να είναι ήσυχος. (ένας καθαρός χώρος είναι ένας καθαρός νους).

2.   Η καλλιέργεια της Απλότητας:  Λιγότερη ανάμιξη μας σε πολυσύνθετες δραστηριότητες. (η καλλιέργεια της απλότητας στην ζωή δημιουργεί έναν απλό και γαλήνιο νου). Αποφυγή περιττών κοινωνικών δραστηριοτήτων

3. Η καλλιέργεια της Ηθικής Στάσης: (Σίλα: Ορθή ομιλία, ορθή Πράξη & Ορθός Βιοπορισμός). Η αγνή συμπεριφορά δημιουργεί έναν αγνό νου.

4.   Η καλλιέργεια της Ηρεμίας: Ορθή κατανόηση των οδηγιών της Ανάπτυξης της Ήρεμης Παραμονής. Απάρνηση του πολυάσχολου νου, όπως ακριβώς με τις εξωτερικές δραστηριότητες

Χρειαζόμαστε τρεις απομονώσεις: του σώματος, του νου και του λόγου. Σώμα και λόγος με το να αποτραβιόμαστε σ’ ένα μέρος για άσκηση. Του Νου με το ελευθερωνόμαστε από τα διανοητικά δηλητήρια. 

Οπότε είναι καλό να έχουμε ένα χώρο –εάν αυτό είναι δυνατόν- ο οποίος θα είναι μόνο για τον διαλογισμό, και θα είναι απλός ή αν έχει πράγματα αυτά να μας παραπέμπουν στην πρακτική, όπως πνευματικές εικόνες ή σύμβολα. Ακόμα και μια γωνιά του δωματίου μας είναι ικανή για να δημιουργηθεί ένας χώρος διαλογισμού, και για να φορτιστεί με αυτή την ενέργεια. 

Επίσης η ώρα που θα κάνουμε τις πρακτικές μας, να είναι μια ώρα που δεν θα μας ενοχλήσει κανένας, και αν είναι δυνατόν να διαλογιζόμαστε πάντα την ίδια ώρα, για να αποκτήσουμε την δύναμη της συνήθειας. 

Για αρχή θα προσπαθήσουμε να διαλογιζόμαστε λίγο χρόνο. 10 λεπτά είναι αρκετά. Ύστερα μπορούμε να αυξήσουμε τον χρόνο αυτόν. 

Μερικοί άνθρωποι μπορεί να μην είναι σε θέση να διαλογιστούν ούτε για 10 λεπτά. Υπάρχουν μερικοί άνθρωποι που δεν μπορούν ούτε καν να καθίσουν ακόμα και για 1 λεπτό, πόσο μάλλον για 10. Αυτό δεν είναι πολύ καλό. Αυτοί οι άνθρωποι είναι κουρδισμένοι σαν ένα σφιχτό ελατήριο, το οποίο δεν είναι υγιές. Κάποια στιγμή το ελατήριο σπάει και ξετυλίγεται εντελώς. Αν παρατηρήσετε ένα κουρδιστό παιχνίδι ή ένα παλιό ρολόι, μπορείτε να δείτε πώς αυτό λειτουργεί. Αν υπάρχει το σωστό ποσό έντασης τότε το ρολόι λειτουργεί. Πολύ λίγη ένταση και δεν λειτουργεί καθόλου. Πάρα πολλή ένταση και θα σπάσει εντελώς και δεν θα ξαναλειτουργήσει σωστά. Εάν ξεκινήσετε βάζοντας πάρα πολύ ένταση, το ρολόι δεν θα λειτουργήσει σωστά από την αρχή.

Όσοι είστε τέτοιου τύπου άνθρωποι, θα βοηθήσει απλά να καθίσετε και να μετρήσετε τις εκπνοές σας μέχρι να φτάσετε στο 21. Αν μπορείτε να το κάνετε τακτικά για ένα χρονικό διάστημα, ύστερα θα πρέπει να προσπαθήσετε καταμέτρηση των εκπνοών σας από το 1 έως το 10 για 3 κύκλους. Μπορείτε τότε να δουλέψετε σταδιακά από το 1 λεπτό του διαλογισμού σε 5 λεπτά και στη συνέχεια σταδιακά μέχρι να φτάσετε τα 10 λεπτά. Μπορείτε επίσης να προσπαθήσετε να πάτε χαλαρωτική βόλτα και στη συνέχεια να διαλογιστείτε - ή να προσπαθήσετε να διαλογιστείτε δίπλα μια λίμνη ή έξω στη φύση ή σε ένα χώρο που θεωρείτε ιδιαίτερα ήρεμο.

Όταν εξασκούμαστε κατ’ αυτόν τον τρόπο τακτικά, προσπαθούμε κάθε φορά να αυξάνουμε τον χρόνο σε 15 λεπτά, επιστρέφοντας στα 10 λεπτά όταν δεν έχουμε πολύ χρόνο ή ενέργεια. Τα αποτελέσματα είναι αθροιστικά, έτσι, είναι σημαντικό να προσπαθήσουμε να διαλογιζόμαστε τακτικά. Σύντομες τακτικές συνεδρίες είναι πολύ πιο πολύτιμες από μακρές πρακτικές που ακολουθούνται από μεγάλες παύσεις μεταξύ των ασκήσεων του διαλογισμού. Είναι σημαντικό να μην ζοριζόμαστε πάρα πολύ στο διαλογισμό. Θα πρέπει πάντα να φροντίζουμε να δημιουργούμε μια αίσθηση ότι ο διαλογισμός είναι χρήσιμος και επίσης ότι τον κάνουμε αρκετά ευχάριστο για να αυξήσουμε την επιθυμία μας να επιστρέψουμε σε αυτόν.

Θα πρέπει πάντα να γυρνάμε σε λιγότερο χρόνο όταν είμαστε πολύ απασχολημένοι ή πολύ ταραγμένοι ή κουρασμένοι. Μπορούμε σιγά σιγά να αυξήσουμε την διάρκεια του χρόνου των διαλογισμών μας ή να αυξήσουμε την συχνότητα αυτών σε δύο φορές κάθε ημέρα. Η καλύτερη περίοδος του χρόνου για διαλογισμό είναι στο χρόνο που μεσολαβεί ανάμεσα σε μια δραστηριότητα και την επόμενη. (Μεταξύ ντους και πρωινού, ή μεταξύ ολοκλήρωσης κάποιων εργασιών και του δείπνου, ή απλά πριν τον ύπνο, ή στο διάλειμμα για φαγητό στην δουλειά). Για κάποιον οι καλύτερη ώρα μπορεί να είναι ανάμεσα στο πρωινό και πριν να φύγει για την δουλειά, και στη 3 το πρωί όταν ξυπνάει στην μέση της νύχτας. 

Μπορεί να είναι εκπληκτικό το πόσο δύσκολο μπορεί να καταλήξει για να βρούμε ακόμη και 10 λεπτά για να κάνουμε διαλογισμό και μπορεί να είναι εκπληκτικό το πόσο πολλές δικαιολογίες μπορούμε να βρούμε για να μην διαλογιστούμε. Είναι σημαντικό για τον καθένα μας να βρει, συνήθως μέσω δοκιμών και σφαλμάτων, τη δική μας καλύτερη μεταβατική στιγμή για να κάνουμε την πρακτική μας. Στη συνέχεια, πρέπει να προσπαθήσουμε σκληρά για να τηρήσουμε το χρόνο, αλλά δεν πρέπει να τιμωρούμε τον εαυτό μας βάναυσα όταν έχουμε προβλήματα. Όταν ΕΧΟΥΜΕ προβλήματα θα πρέπει απλώς να δούμε τι συνέβη και να εξετάσουμε αν ήταν πράγματι αναπόφευκτα ή όχι και στη συνέχεια να προσπαθήσουμε ξανά.

Ο Διαλογισμός χρειάζεται περισσότερη προσπάθεια απ΄ όσο οι άνθρωποι συνειδητοποιούν, αλλά θα πρέπει να είναι μια πρακτική που προσβλέπουμε και έτσι πρέπει να σιγουρευτούμε ότι δεν θα πιέσουμε τον εαυτό μας υπερβολικά ή θα εξασκηθούμε πολύ σκληρά ή για πολύ χρόνο. 

Εφόσον έχουμε αρχίσει μια τακτική πρακτική, μπορεί να βοηθήσει για να νοιώσουμε καλά στο πετσί μας τα όποια πιθανά αποτελέσματα και οφέλη του διαλογισμού κάνοντας διαλογισμό σε απομόνωση, κατά την οποία ορίζουμε μια ημέρα ή αρκετές ημέρες, όπου διαλογιζόμαστε πολλές φορές κατά τη διάρκεια της κάθε ημέρας. Για να το πούμε ξανά, βοηθά το να αρχίσουμε σιγά-σιγά και να μην κάνουμε πάρα πολλά πολύ σύντομα. Οι Διαλογιστικές Απομονώσεις μπορεί να περιλαμβάνουν 4 έως 6 συνεδρίες την ημέρα της 1/2 ή 1 ώρας η καθεμία (με διαλειμματα 5 ή 10 λεπτών κάθε ½ώρο) συνδυάζοντας τους διαλογισμούς με διαλέξεις, προσευχές, συλλογισμούς ή μελέτες.

Αυτό το άρθρο είναι μέρος μιας σειράς άρθρων πάνω στον διαλογισμό. Για περισσότερα παρακαλώ δείτε στα περιεχόμενα. 

ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟ | ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ  | ΕΠΟΜΕΝΟ